تأثیر سیستم های مختلف تغذیه ای با استفاده از زئوپونیکس و کود شیمیایی اوره بر عملکرد و کیفیت آفتابگردان تحت تأثیر رقابت با تاج خروس ریشه قرمز (amaranthus retroflexus l)

در راستای کاهش مصرف کود شیمیایی و بررسی تأثیر سیستم های مختلف تغذیه ای بر عملکرد و کیفیت آفتابگردان (helianthus annuus var.blizar)آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. تیمارها از ترکیب فاکتوریلی سه نوع سیستم تغذیه ای شاملf1 : (50% کود آلی + 50% کود شیمیایی)، f2 (100% کود آلی به میزان 5752 کیلوگرم زئوپونیکس در هکتار)، و f3 (100% کود شیمیایی به میزان 283 کیلوگرم اوره در هکتار) و سه تراکم علف هرز تاج خروسamaranthus) retroflexus l.) شامل: w1(عدم حضور)، w2 و w3 به ترتیب تراکم 16 و 32 بوته در متر مربع تشکیل شده بودند. روند تغییرات شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی و سرعت رشد آفتابگردان و تاج خروس در طی دوران رشد طی هفت مرحله نمونه برداری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. عملکرد دانه آفتابگردان و اجزای آن شامل تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، قطر طبق، ارتفاع، قطر ساقه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، صفات کیفی شامل میزان غلظت روغن و پروتئین و عملکرد روغن و پروتئین و ترکیب اسید های چرب روغن دانه آفتابگردان اندازه گیری گردیدند. نتایج نشان داد آفتابگردان در سیستم تغذیه ای 100 درصد آلی در مراحل مختلف فنولوژی شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی و سرعت رشد بیشتری نسبت به دو سیستم تغذیه ای دیگر در شرایط کشت خالص و سطوح مختلف رقابت دارا بود. در حالیکه سیستم تغذیه ای 100 درصد شیمیایی بیشترین شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی و سرعت رشد تاج خروس را سبب شد. سیستم تغذیه ای تلفیقی و 100 درصد آلی سبب افزایش معنی دار عملکرد دانه، اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت آفتابگردان نسبت به سیستم تغذیه ای 100 درصد شیمیایی در سطوح مختلف رقابت شدند. به طوری که بالاترین عملکرد دانه (5476 کیلوگرم در هکتار) را سیستم تغذیه ‍ ای 100 درصد آلی در شرایط کشت خالص آفتابگردان تولید کرد. تراکم های مختلف تاج خروس باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه، اجزای عملکرد و عملکرد بیولوژیک نسبت به کشت خالص آفتابگردان شدند که این کاهش ها در سیستم های تغذیه ای تلفیقی و 100 درصد آلی کمتر بود. بالاترین میزان غلظت روغن دانه آفتابگردان در سیستم تغذیه ای تلفیقی و بالاترین میزان غلظت پروتئین در سیستم تغذیه ای 100 درصد شیمیایی حاصل شد. به طور کلی افزایش تراکم تاج خروس غلظت روغن دانه آفتابگردان را افزایش داد. سیستم های مختلف تغذیه ای اثر معنی دار بر میزان غلظت اسید اولئیک نداشتند. افزایش غلظت اسید لینولئیک در سیستم تغذیه ای 100 درصد آلی نسبت به دو سیستم دیگر در شرایط کشت خالص و سطوح مختلف رقابت معنی دار بود. با افزایش تراکم تاج خروس میزان غلظت اسید لینولئیک در هر سه سطح تغذیه افزایش داشت. به طور کلی نتایج نشان داد مدیریت تغذیه ای با استفاده از کود آلی نقش مهمی در افزایش صفات کمی و کیفی آفتابگردان در شرایط رقابت و نبود علف هرز داشت. به علاوه، راهکار غیر شیمیایی با استفاده از نهاده های آلی در جهت بهبود کنترل علف هرز تاج خروس باید مورد توجه قرار گیرد.